Çad askerlerinin, Fransız askerlerinin silahlarına el koyup diz çöktürdüğü o tarihi fotoğrafı ve videosunu görmüşsünüzdür (cumhuriyet.com.tr, 19.6.2023).
Ne çok şey anlatıyor o kare…
Sömürgeci Batı’nın “efendiliğinin” sonunun geldiğini, Afrika kıtasında kalan son askerlerin de sıra sıra kovulduğunu, çok kutuplu dünyanın inşa olduğunu, “küresel Güney”in ayağa kalktığını gösteriyor o kare…
O kare, Afrika’nın “beyaz efendi”ye, “kara tokat”ı olarak insanlık arşivine giriyor…
Hesaplaşma günü
Sadece Çad’ın kara tokatı değil elbette, bakın listede neler var:
– Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun Fransa ile ters düşmemek için Cezayir milli marşından kaldırılan bölümün yeniden eklenmesine karar verdi (cumhuriyet.com.tr, 13.6.2023).
Cezayir Milli Marşı’na yeniden eklenecek o bölüm şöyle: “Ey Fransa, sitem zamanı sona erdi. Ve biz onu bir kitabın sona erdiği gibi sona erdirdik. Ey Fransa, bugün hesaplaşma günüdür, öyleyse cevabımızı almaya hazırlan!”
Fransa Afrika’dan kovuluyor
– Orta Afrika Cumhuriyeti, 13 Ağustos 1960’tan bu yana Fransız büyükelçilerine verilen “daimi duayen büyükelçi” unvanını kaldırdı (AA, 10.10.2022).
– Fransa Genelkurmay Başkanlığı, Fransa’nın Orta Afrika Cumhuriyeti (OAC) topraklarındaki son askeri birliğini çektiğini açıkladı (cumhuriyet.com.tr, 15.12.2022).
– Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransa’nın “Afrika’ya müdahale projesi Fransafrik’in bittiğini açıkladı (Sputnik, 2.3.2023).
“ABD Afrika’ya demokrasi öğretemez”
– Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, Bürksel’de düzenlenen AB – Afrika zirvesinde Avrupa’ya seslendi: “Afrika ülkelerinin yağmalanan servetini iade edin” (TRT Haber, 18.2.2022).
– ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in Çin ve Rusya’nın artan etkisini dengelemek üzere Afrika’ya yaptığı ziyaret, Afrika liderlerinin serp tepkisine sahne oldu. Afrikalı liderler, “ABD bize demokrasi öğretemez” dediler (cumhuriyet.com.tr, 4.4.2023).
Afrika’nın barış girişimi
En önemlisi ise Afrikalı liderlerin, Ukrayna-Rusya savaşı 10 maddelik bir barış planı ile bu hafta Kiev ve Moskova’yı ziyaret etmesiydi.
Afrikalı liderler heyeti adına açıklama yapan Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa, inisiyatifi, Afrikalı liderlerin ilk defa kıta dışına çıkarak arabuluculuk yapmasından ötürü “tarihi” olarak nitelendirdi (Sputnik, 19.6.2023).
Ramaphosa’nın açıklamasındaki bir diğer vurgu ise bir başka tarihe dikkat çekiyordu. Afrikalı lider, savaşın diplomatik yollarla çözümü için sürdürecekleri çabanın “Bağlantısızlar Hareketi”nin kuruluş ilkeleri doğrultusunda olduğunu belirtiyordu.
Güney, BRICS’te birleşiyor
Özetle, Afrika ayağa kalkıyor…
Bunu bir bütün olarak, Güney Amerika’nın, Afrika’nın, Asya’nın, yani “küresel Güney”in topluca ayağa kalkışı olarak değerlendirebiliriz.
Çok kutuplu/merkezli dünyanın inşa olduğu şartlarda, şimdi Güney ülkeleri BRICS’te birleşiyor…
Yakında BRICS ortak parası, BRICS ödeme sistemi vb uygulamaların hayata geçmesiyle, doların saltanatı da yıkılmaya başlamış olacak.
Mehmet Ali Güller
Cumhuriyet Gazetesi
22 Haziran 2023
Mehmet Ali Güller 