ABD’nin Çin’i çevrelemeyi esas alan Asya-Pasifik merkezli güvenlik doktrini aynı zamanda Rusya’yı Batı’ya entegre etme stratejisydi. Zbigniew Brzezinski’nin de ifade ettiği gibi ABD ancak Rusya’yla “daha geniş batı” inşa ederse Çin’i alt edebilirdi.
Fakat geride kalan 4 yılda degil Rusya’nın Batı’ya entegre edilmesi, tersine Rusya daha da Çin’e yapıştı!
Pekin’in Moskova ile yaptıgı 400 milyar dolarlık enerji anlaşması, ABD’nin stratejisinin önündeki ilk ciddi engel oldu. Suriye ve Ukrayna konuları ise adım adam Rusya’yı Batı’dan uzaklaştırdı.
Peki bugün durum ne?
ASYA’NIN YENİ DÜNYA DÜZENİ
Rusya’nın Ufa kentinde ŞİÖ’nün 15. ve BRICS’in 7. liderler zirvesi yapıldı. İki gün süren BRICS ve bir gün süren ŞİÖ zirveleri Asya’nın dünya siyasetine ağırlık koyması olarak özetlenebilir. Üç gün içinde öne neler mi çıktı? İnceleyelim:
1) Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin BRICS Zirvesi’nde yeni bir dünya düzeninden bahsetti. Putin Rusya ile Çin’in uluslararası ekonomik ve siyasi sorunları birlikte aşacağını ilan etti. Böylece Washington’u korkutan ittifak iyice pekişti.
Çin ile Rusya’nın ortak askeri tatbikatlar düzenlemesi, hele de bunu ABD’nin sürekli denetim altında tutmaya çalıştığı bir bölgede, Akdeniz’de yapması, küresel çapta yeni bir düzen için ortak hareket edeceklerinin önemli bir göstegesiydi.
2) Çin ve Rusya geçen yıl 90 milyar dolar olarak gerçekleşen ticaret hacmini 2020 yılında 200 milyar dolara çıkarma hedefini ilan ettiler.
Böylece Çin yaptırım uygulayan Batı’ya karşı ortağı Rusya’ya kalkan olmuş oldu.
ÇOK KUTUPLULUK KAYDA GEÇTI
3) Hindistan BRICS üyeliğinin ardından Ufa’da ŞIÖ tam üyeliği yoluna da girmiş oldu. Böylece ABD’nin Asya’da Çin ve Rusya’ya karşı dayanak yapmak istediği Hindistan, Asya kuvvetleriyle yan yana olduğunu ilan etmiş oldu.
Ekonomisi son yıllarda Çin’den sonra en yüksek büyüme oranları yakalayan 1,2 milyar nüfuslu dev Hindistan’ın Çin ve Rusya’yla stratejik ortaklığa yönelmesi, dünya dengelerinin tamamıyla Atlantik’ten Asya’ya kayması demek.
4) Rusya Devlet Başkanı Vlademir Putin Ufa’daki iki zirveyle “çok kutupluluğun kayda geçtiğini” ilan etti. Putin’in Çin ve Hindistan liderlerinin desteğini alarak yaptığı bu açıklama, Rusya’yı dışlayarak G8 yerine G7 zirvesi toplayan ABD Başkanı Barack Obama’ya sert bir yanıt oldu.
IMF DÜZENINE SON
5) BRICS üyeleri bir kaç yıl önce adım adım başkattıkları “karşılıklı ticarette ulusal paraları kullanma” kararını genişletmeyi önlerine görev koydular. Böylece doların dünya saltanatına önemli bir darbe vurulmuş oldu.
6) IMF ve Dünya Bankası’na karşı alternatif olarak kurulan BRICS Kalkınma Bankası 100 milyar dolarlık kurtarma fonu ilan etti.
Ufa’daki liderler zirvesinden önce Moskova’da yapılan BRICS Yeni Kalkınma Bankası Yönetim Kurulu’nun ilk toplantısında bankanın yıl sonunda hizmete girmesi kararlaştırıldı. Merkezi Şangay’da olacak bankanın ilk başkanlığını ise Hindistan temsilcisi K. V. Kamath yapacak.
İlk toplantı sonrasında gazeteciler Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov’a bankanın Yunanistan’a yardım yapıp yapmayacağını da sordular. Siluanov kurtarma fonundan öncelikle üye ülkelerin yararlanacağını ama başvuran diğer ülkelere de destek vereceklerini açıkladı. Böylece BRICS tüm dünya ülkelerine “IMF yerine bize başvurun” mesajı vermiş oldu.
Mehmet Ali Güller
Aydınlık Gazetesi
11 Temmuz 2015
Mehmet Ali Güller 