NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, NATO Dışişleri Bakanları video-konferans toplantısından sonra yaptığı açıklamada, “Ukrayna ve Gürcistan ile ortaklığı daha güçlü bir şekilde derinleştirme kararı aldıklarını” ilan etti (2.4.2020).
Stoltenberg, bu iki ülkeye yapılacak destek paketlerinin içeriğini de açıkladı: Tatbikatlar düzenleme, NATO eğitim ve öğretim programına daha fazla erişim sağlama ve bölgenin hava sahasında nelerin olup bittiğini daha iyi anlamak için radar verilerinin değişimi…
Stoltenberg’in açıkladığı bu paketler, ABD’nin Rusya’yı (ve aslında Türkiye’yi de) Karadeniz’den sıkıştırma ve çevreleme siyasetini zorlayacağını gösteriyor.
Erdoğan’ın NATO’yu daveti
2008’deki Gürcistan yenilgisinden sonra ABD Doğu Karadeniz hedefini belli ölçülerde rafa kaldırmış ancak bölgesel ilişkilerdeki çatlaklardan yararlanmak üzere pusuya yatmıştı.
O çatlaklardan en önemlisi, Rus uçağının düşürülmesiyle Ankara-Moskova ilişkilerinin krize girmesi oldu.
Erdoğan, Rusya’yı sıkıştırmak adına ABD’ye oyun alanı açtı ve NATO’yu Karadeniz’e çağırdı: “Ziyareti sırasında kendisine (Stoltenberg’e) söyledim; Bakın dedim, Karadeniz’de görünmüyorsunuz. Karadeniz’de görünmeyişiniz Karadeniz’i adeta Rusya’nın bir gölü haline dönüştürüyor” (11.5.2016).
Erdoğan’ın çağrısını fırsata çeviren ABD, 8-9 Temmuz 2016’da Varşova’da yapılan zirvede NATO’nun Karadeniz’deki varlığının artırılması kararı aldırdı! Ardından yayınlanan “NATO: Gelecek İçin Hazır” adlı belgeyle NATO’nun Karadeniz’deki varlığını artıracağı ilan edildi.
Ve NATO Nisan 2019’da Karadeniz’i “mücadele alanı” olarak belirledi.
AKP’nin Kanal İstanbul ısrarı
İlginçtir, Erdoğan’ın “Kanal İstanbul” projesi bu süreçte yeniden gündem oldu.
Kanal İstanbul’un Montrö’yü delme riski taşıdığını, sözleşmeyi tartışmaya açacağını ve bu nedenle Kanal İstanbul’un aslında Karadeniz’e NATO yolu olacağını çokça yazdık.
ABD’nin Karadeniz’e “sınırsız” girebilmek için Montrö’yü yıllardır delmeye çalıştığını belirttik.
ABD’nin Karadeniz’i; batısında Bulgaristan ve Romanya’yı AB ile NATO’ya üye yaparak, doğusunda Gürcistan’ı NATO’ya üye yapmaya çalışarak, kuzeyinde Ukrayna’yı AB ve NATO’ya üye yapmaya çalışarak çevrelemeye çalıştığına dikkat çektik.
Ancak iktidar ABD’ye Karadeniz yolu açacak Kanal İstanbul projesinden vazgeçmemekte ısrarlı. Öyle ki, şu salgın günlerinde, 26 Mart 2020’de Kanal İstanbul için ilk ihale bile yapıldı. Gerçi 28 Mart’ta Ulaştırma Bakanı’nın görevden alınmasını bu ihaleyi yapmasına bağlayanlar var ancak Erdoğan’ın ihaleden çok değil, iki hafta önce ihaleyi bizzat duyurduğunu da unutmamak gerekiyor: “Kanal İstanbul projesi en yakın zamanda ihaleye çıkıyor” (8.3.2020)
AKP’nin Gürcistan hamlesi
Karadeniz’in kıyıdaş ülkelerin denizi olarak kalması ve ABD’nin bu denizden uzak tutulması, Rusya kadar Türkiye’nin de ulusal çıkarıdır. Böyle olduğu için de Soğuk Savaş yılları boyunca Montrö Sözleşmesi korunmuştur. Ankara o yıllarda bile Moskova’yla Karadeniz konusunda ölçülü bir ilişki yürütmüştür.
Bu tarihsel gerçekliğe rağmen AKP hükümeti, Karadeniz’i Rusya’yla ilişkilerinde bir kart olarak kullanmaya çalışmaktan geri durmuyor.
Sadece uçak düşürme krizinde değil, İdlib krizinde de benzeri yaşandı. 2016’da Erdoğan NATO’yu Karadeniz’e davet etmişti, 2020’de de Çavuşoğlu Gürcistan’a NATO üyeliği çağrısı yaptı!
Çavuşoğlu, Davos’taki “NATO’nun Geleceği” oturumunda aynen şöyle dedi: “Gürcistan’ı neden (NATO’ya) davet etmediğimizi anlayamıyorum. Batılı dostlarımız Rusya’yı provoke etmeme bahanesiyle Gürcistan’ı davet etmek üzere anlaşmıyor. Gürcistan’ın bize, bizim de Gürcistan gibi bir NATO müttefikine ihtiyacımız var” (23.1.2020).
Ne yapmamalı?
Karadeniz konusu Türkiye’nin Rusya’ya, Rusya’nın Türkiye’ye karşı kullanabileceği bir koz kartı değildir. Karadeniz’in güvenliği her iki ülkenin de ortak çıkarıdır. Karadeniz’i koz kartı olarak kullanmaya kalkmak, ABD’ye yarar.
O nedenle Ankara’nın ABD’nin Karadeniz stratejisine fırsatlar yaratan taktik hamleleri bir kenara bırakarak bütünlüklü bir strateji geliştirmesi gerekir:
1. Ankara Gürcistan’ın NATO üyeliğini desteklememelidir.
2. Ankara Ukrayna’nın AB ve NATO üyeliğini desteklememelidir.
3. Ankara Montrö Sözleşmesi’ni tartışmaya açacak Kanal İstanbul projesini iptal etmelidir.
Kaldı ki ABD hegemonyasının inişe geçtiği, neo-liberal küreselleşme sisteminin işe yaramadığının korona salgını günlerinde daha net anlaşıldığı koşullarda, NATO üyeliği Gürcistan ve Ukrayna’ya güvenlik değil, bölgeyle düşmanlık kazandıracaktır!
Mehmet Ali Güller
Cumhuriyet Gazetesi
6 Nisan 2020
Mehmet Ali Güller 
#1 by puma on 07/04/2020 - 13:12
Aynen.
En buyuk tehlike Montro’nun delinmesidir. Bu Gurcistan’in uye yapilmasindan daha buyuk bir risk.
….
Nato ABDnin enstrumani midir yoksa ABnin mi. Nato aslinda derin devletin enstrumanidir. ABD lideri derin devletle ayni anda hem dans hem kavga etmektedir. AB ve ingiltere liderleri ise derin devletin kuklalaridir. ABD ordusunun da kismen Avrasya ile ortaklik icinde oldugunu dusununce bence Nato daha cok, daha cok Avrupaya hapsolmus derin devletin adina hareket etmekte.
Ya da soyle dusunulebilir, belki daha onceleri Rusyanin dibinde durup ilk nukleer saldiriyi yapma durumunda bir avantaj saglama amacliydi diyebiliriz ama bence son birkac yillik hamleler daha cok
Bati’nin kendi icindeki guc mucadelesiyle ilgili. Mesela Bati’da birileri diyebilir ki, bakin ortak dusmanimiz orda, buna karsi birlik olmaliyiz, bana yetki verin para verin ben de geregini yapayim.. bu sekilde papucu dama atilanlar kendilerini one cikarmaya calisiyor olabilirler.
….
Avrupalilarin ABD ile degil de Rusya ile bir guvenlik semsiyesi kurmayi dusunduklerini soylediklerini de biliyoruz. O zaman Avrupa Rusya’ya daha yakin mi diyecegiz. Bence bazilari naz, veya blof yapiyorlar. Herkes ne yapacagini sasirdi, cunku kuklasi olduklari derin devlet yikilmakta.
….
Baska bir acidan bakarsak, su anda silahsiz 3. dunya savasi yasamaktayiz. Sovyetler Nazileri kovalayip Almanyaya vardiklarinda, ABD (veya derin devlet, veya ikisi birlikte) dedi ki, orda dur, bu Nazilerin hakkindan ben gelecegim,.. ve kismen de yapti, subaylari yargiladi, askerleri tel olguler icinde olume terk etti, Hitler gibi elit adamlarini Arjantine, bilim adamlarini ABDye goturdu.
Ayrica yeni finansal sistemi dayatti (bence ABD degil derin devlet, cunku obur turlu ABDye yalniz yuzde 16lik bir oy hakki vermezdi yeni kurulan IMF/Dunya bankasinda, ve de IMF sepentinde isvicre frangi, japon yeni, ingiltere sterlini olmazdi).. Burda onemli olan Sovyetleri durdurmakti. Savas bitti yeni jeopolitik sinirlar cizildi,.. Su anda da o sinirlari cizme yonunde bir zorlama var.
…..
Hem bati hem dogu, hem iyiler hem kotuler, Akpyi iyi bir kukla olarak gormekteler , o yuzden bu kadar cok yanlisa ragmen Turkiyenin kaosa girmesine ve Akpnin “halk hareketi” gibi birseyle yikilmasina izin vermiyorlar. Halbuki Misirda iki kere birbirinin zitti gibi gorunen darbeye izin verdiler,.. onun yerine Misir’a kredi acip halki yeterince memnun ederek bunu engelleyebilirlerdi.
Son kullanma tarihi coktan gecen Akp acaba daha ne tavizler verebilir,.. iyilere verdigi tavizler kabul edilebilir, ya da dogru hatta gerekli de olabilir (mesela s400 almak iyi bir “taviz”dir), ama kanal acmak intihardir.
…..
Derin devlet yiklinca herseyin cok daha iyi olacagindan da supheliyim. Mesela yeni bilgisayarlarin ve arabalarin icinde uzaktan kontrol edilebilen bir donanim var.. Bunlar ortadan kalkacak mi.
Ya da Feto’yu “yiktik”, ama fikirleri aynen yururlukte. Kanal istanbul da bunlardan biri. Fetoden herhangi birinin idlipte suriye saldirmamiza, kanal istanbul’a , dunyadan yilda 1 milyon ton’a yakiin plastik cop alip yakarak kendi kendimize kalici soykirim yapmamiza itirazlari var mi.. yok, cunku kendileri de derin devlet kuklasi olarak aynisini yapacaklardi.