Emperyalist ABD’nin iki büyük gücü var; biri devasa askeri gücü, diğeri de dolar…
ABD, geride kalan on yıllarda, doları küresel para rezervi yaparak saltanatını kurdu. Böylece karşılıksız dolar basabildi. Doların küresel rezerv para olmasının arkasındaki güç de kuşkusuz askeri gücüydü…
ABD şimdi üretimde ve ticarette gerilerken, hâlâ doların küresel rezerv para birimi olmasının avantajlarını kullanıyor.
Ancak “yeni dünya”, emperyalist ABD’nin bu ayrıcalığını da ortadan kaldırabilmek için önemli adımlar atıyor…
DOLARI VE BATI ÖDEME SİSTEMİNİ AZALTMA
Bu adımlardan sonuncusu, önümüzdeki Çin-Rusya zirvesinde de gündeme gelecek. İki ülke; ABD’nin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i “katil” ilan etmesinin ve ABD ile Çin arasındaki Alaska görüşmelerinin ardından bir araya gelerek, Washington’a karşı ortak tutum arayacak daha çok…
Zira Joe Biden’ın önce Münih Güvenlik Konferansı konuşması, ardından yayınladığı geçici strateji belgesi kılavuzu, emperyalist ABD’nin Çin ve Rusya’ya karşı açık bir mücadeleye girişeceğinin işaretlerini ortaya koyuyor…
Peki Çin ve Rusya, pratikte ABD’ye karşı neler yapacaklar?
İşte Lavrov’un Çin-Rusya zirvesinden önce söyledikleri buna ışık utuyor:
– “Teknolojik anlamda bağımsızlığımızı artırarak, ulusal ve dolara alternatif uluslararası para birimleri ile işlem yaparak yaptırım risklerini azaltmalıyız.”
– “Batı kontrollü uluslararası ödeme sistemlerinin kullanımından uzaklaşmalıyız.”
Bu “doların ve Batı kontrollü ödeme sistemlerinin kullanımını azaltma” hedefi, özellikle ve öncelikle, ABD’nin diplomasi yerine kullanmaya başladığı yaptırım kartına karşı bir önleme amacı taşıyor.
ÇİN, RUSYA VE HİNDİSTAN’IN DOLAR KARŞITI HAMLELERİ
Aslında Çin ve Rusya başta olmak üzere, Hindistan ve İran gibi ülkeler, hatta Türkiye bile son birkaç yıldır dolara karşı uluslararası ticarette ulusal para kullanımını savunuyor ve bu ülkeler bu konuda şu önemli adımları da attı:
– Çin ve Rusya, ulusal para birimleriyle ticaret yapılmasını öngören hükümetler arası anlaşma imzaladı (28.06.2019).
– Rusya ve Türkiye, ulusal para birimlerinin kullanılması yönünde anlaşma imzaladı (08.10.2019).
– Hindistan ve İran, petrol ticaretinde Hint Rupisi kullanma kararı aldı (08.12.2018).
– Rusya Merkez Bankası, dolar rezervinin bir bölümünü Çin yuanı, Japon yeni ve avroya dönüştürerek, doların payını en düşük seviyeye indirdi (10.01.2019).
Görüldüğü gibi üç büyük merkez, Çin, Rusya ve Hindistan, adım adım kendi aralarındaki ve başka ülkelerle aralarındaki ticareti dolardan diğer paralara doğru kaydırıyorlar.
Bu eğilimin Avrupa’da da olduğunu önemle belirtelim. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un şu sözleri, Avrupa’nın genel yaklaşımını yansıtıyor: “Avro henüz doların alternatifi değil, ama dolara daha az bağımlı olmak bir egemenlik meselesi” (12.11.2018).
MALİ SERMAYENİN ELİNDEKİ BALON
Doların küresel para rezervi olma özelliğinin azaldığı koşullarda, küresel emperyalist sistem açısından en önemli sorun, mali sermayenin kontrolündeki doların ne olacağıdır. Zira bu kimi önemli kapitalist ekonomistlere göre bile oldukça büyük bir balondur. Bu balonun patlaması, kapitalist dünyanın gördüğü göreceği en büyük kriz ve yıkım olacaktır.
O nedenle kimi kapitalist merkezler, yavaş yavaş resmiyet kazanan dijital paraları da değerlendirerek, sistemi yıkmayacak bir dönüşüm aramaktadırlar.
Ancak her halükarda önümüzdeki yıllar, doların saltanatının zayıflayacağı ve en sonunda yıkılacağı yıllar olacaktır.
Mehmet Ali Güller
CRI Türk
23 Mart 2021
Mehmet Ali Güller 