Mehmet Ali Güller

Türkiye’nin ABD ve NATO çekilirken Afganistan’da görev yapması gerektiğini savunanların “neden” sorusuna tek bir doyurucu yanıtı yok.

Bazıları, TRT’deki dizilere uygun argümanlar üretmeye çalışıyor: “Türkiye dünyanın yarısıdır” diyor; “Türkiye’yle baş edemeyen ABD çekilirken, yerini mecburen bize bırakıyor” diyor.

Bazıları, jeopolitikçi anlayışla, “harita öyle istiyor” diyor.

Bazıları, Azerbaycan’dan Orta Asya’ya uzanan klasik Turancı söylemlere sarılıyor.

Bazıları da, Türkiye’nin ABD’ye karşı Avrasya güçleriyle hareket ederek Afganistan’da bulunacağını iddia ediyor. Bu görev ABD’ye karşıysa, neden ABD’yle müzakere ediyoruz ve neden karşılığında ABD’den mali ve lojistik destek istiyoruz peki?

Mehmetçik bagaj mı taşıyacak?

Türkiye’nin Afganistan görevi konusuna mesafeli duran ve risklere dikkat çekenlerin temel argümanı ise şu: “Afganistan hükümet güçleri ve Taliban, Türkiye’nin Kabil havalimanı görevini onaylamazsa, orada işgalci konumuna düşeriz.”

Bu doğruya yanıt vermeye çalışanlar ise şu itirazı dile getiriyor: “Türkiye Afganistan’da hiç muharip güç olmadı, şimdi de olmayacak. İşimiz havalimanını işletmek ve güvenliğini sağlamaktan ibaret.”

Ciddi ciddi ekranlardan bunu söyleyebiliyorlar! Sonucu da şunu soramıyor tabii: Mehmetçik havalimanında yer hizmetleri çalışması mı yapacak? Uçağa bagaj mı taşıyacak? Yolcuların pasaport kontrolünü ve üst aramasını mı yapacak?

Görev bunlarsa, Mehmetçiğe ne gerek? ABD parasını bastırıp sivil personel yerleştirsin!

Uydurulan en tuhaf gerekçe ise Afganistan’dan Türkiye’ye göçü engellemek! Sanırsın göç için uçak kullanılıyor ve Mehmetçik Türkiye’ye yasadışı yollarla girecek olanları havalimanında engelleyecek!

Türkiye’nin bu görevden ulusal çıkarı ne?

Özetle, bu görevi savunanlar “neden” sorusuna ciddi bir yanıt veremiyor.

Türk ordusu “neden” Afganistan’da görev yapmalı? Yani Türkiye’nin bu işten çıkarı ne? Bu soruya yanıt verilmediği müddetçe, yok “harita istiyor”, yok “Türkiye dünyanın yarısı”, yok “görev aslında ABD’ye karşı” gibi gerçek olmayan savunmaların hiçbir anlamı olmaz.

Evet, Türkiye’nin Afganistan’da görev yapması hangi ulusal çıkarımızın gereğidir? Petrol kazancı mı? Bakır başta maden gelirleri mi? Afganistan’a inşaat yapabilme avantajı elde etmek mi? Aklımıza gelmeyen bir başka maddi kazanç mı?

Bakınız, bunların toplamı bile, bir ülkede işgalci konumunda bulunmanın karşılığı olamaz. Kaldı ki bunlar “egemen sınıfın” çıkarlarıdır sonuçta!

Ancak iktidarın Afganistan’da görev almak istemesinin nedeni bunlar bile değil. Bu görev, sadece ve sadece Erdoğan’ın iktidarını koruyabilmek için ihtiyacı olan “olası” siyasi ve ekonomik desteğin bedelidir. Yani sırf Erdoğan iktidarını sürdürebilsin diye Mehmetçik orada bulundurulacak.

Türkiye-Rusya-İran işbirliğine sabotaj görevi

Görünen o ki, devletin koridorlarında şu gerçeği de düşünen kalmamış: ABD’nin Türkiye’yle ilgili en rahatsız olduğu konu nedir? S-400 mü? Geçiniz, S-400 sorunun sonucudur; sorun ortadan kalktığında bir önemi kalmaz.

Nedir peki? ABD’nin en rahatsız olduğu konu Türkiye’nin Rusya ve İran’la işbirliğidir. ABD, dikkatini Türkiye-Rusya işbirliğini bozmaya vermiş durumda. Libya’yı da, Suriye’de İdlib’i de, Karadeniz’i de, bu işbirliğini sabote edebileceği zeminler olarak görüyor.

Şimdi o zeminlere Afganistan da ekleniyor. Washington, Türkiye’nin Afganistan’da havalimanı bekçiliği görevini, Türkiye-Rusya-İran işbirliğini sabote edebilecek bir fırsat olarak görüyor.

Ama ne yazık ki Ankara’da bu gerçeği kimse görmüyor. Ya da görüyorsa bile sesini çıkarmıyor.

Henüz Akar ile Austin arasında “mali ve lojistik destek” pazarlığı sürüyorken, bu tarihi hatayı engellemeye çalışmayı sürdüreceğiz…

Mehmet Ali Güller
Cumhuriyet Gazetesi
17 Temmuz 2021