Tarih: 11 Ekim 2016 Salı. Partisinin grup toplantısında konuşan MHP Genel Başkanı Devlet Başkanı, Erdoğan’ı “Anayasayı açıkça ihlal etmekle”, “Anayasayı çiğnemek ve suç işlemekle”, “Hukuksuz, kanunsuz ve Anayasaya tamamen aykırı bir yönetim modeli uygulamakla” suçluyordu.
Peki konuşmanın devamında ne mi oldu?
Anayasaya 2017 darbesi
Bahçeli, Anayasaya aykırılık fiili durumuna hukuki boyut kazandırılması için yol bulunmasını teklif etti! Yani “madem Erdoğan anayasaya uymuyor, anayasayı Erdoğan’a uyduralım” demiş oldu.
AKP de o yolu buldu: Erdoğan’ın fiili durumuna uygun Anayasa için 16 Nisan 2017’de referanduma gidildi. Ancak bu, Anayasa değişikliği adı altında Anayasaya darbeydi; parlamenter sistemin yıkılıp yerine başkanlık sistemi getirilmesi yoluyla rejimin yıkılmasıydı…
Bahçeli karşılığında iktidar ortağı oldu; AKP ile MHP 20 Şubat 2018’de Cumhur İttifakı’nı kurdu.
Anayasa’ya 2023 darbesi
Erdoğan 9 Haziran günü yaptığı açıklamayla, cumhurbaşkanlığına adaylığını ilan etti. Bu, seçimin ne zaman yapılacağına bağlı olarak mümkün ya da değil. Şöyle ki, Anayasa’nın 101. maddesine göre “Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.” Erdoğan ilki 2014’te, ikincisi 2018’de olmak üzere iki kere Cumhurbaşkanı seçilmişti. Yani seçim 2023 Haziran’ında olursa, Erdoğan’ın üçüncü kez aday olabilmesi mümkün değil.
Erdoğan’ın 3. kez aday olabilmesinin tek yolu var: Anayasanın 116. maddesine göre “Cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, Cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilir.”
Yani, “TBMM, üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla seçimlerin yenilenmesine karar verirse”, Erdoğan üçüncü kez aday olabilir. Erdoğan’ın bunun için 360 vekilin oyuna ihtiyacı var. AKP ile MHP’nin toplam milletvekili sayısı 337 olduğuna göre, Erdoğan muhalefete başvurmak zorunda.
Bu olmadan Erdoğan’ın Anayasa’ya aykırı şekilde Haziran 2023 seçiminde aday olması ve YSK’nin de bunu kabul etmesi, Anayasa’ya yeni bir darbe olacaktır. Anayasa değişiklikleri ile 2010’da yargıyı FETÖ’ye teslim etmek ve 2017’de parlamenter sistemi yıkmak da fiili darbeydi!
‘En fazla iki kez seçilebilir’ şartı
Erdoğan’ın 2014 yılındaki cumhurbaşkanlığının sayılamayacağını, çünkü 2017’de anayasa değişikliğine gidildiğini, o değişiklikten sonra Erdoğan’ın 2018’de ilk kez seçildiğini, dolayısıyla 2023’te bir kez daha seçilebileceğini savunanlar var.
Ancak 16 Nisan 2017’de yeni bir anayasaya yapılmadı, 1982 Anayasasında bazı değişiklikler yapıldı. Yapılan değişiklikler arasında ise Anayasanın 101. maddesindeki “Bir kimse en fazla iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir” ifadesi yoktu! Bu “iki kez” kısıtlaması, “Cumhurbaşkanının TBMM yerine halk tarafından seçilmesi” değişikliğine gidilen 21 Ekim 2007 tarihli referandumla Anayasanın 101. maddesine girdi.
Dolayısıyla Erdoğan 2014’te ilk kez seçilirken de, 2018’de ikinci kez seçilirken de 101. maddedeki “en fazla iki defa seçilebilir” kısıtlaması vardı, aynıydı!
Mağduriyet bahanesi
Muhalefet cephesindeki “Aman mağduriyet yaratmayalım, Erdoğan’ı sandıkta yıkalım” fikri, bir siyaset yapma biçimi değildir; açıkça hukuk dışılığı ve anayasaya aykırılığı kabullenmektir. Siyasi gerekçelerle Anayasa’ya aykırılığa göz yummak, bu ülkeye yapılabilecek en büyük kötülüktür.
Diğer yandan Erdoğan’ın hep mağduriyetle seçildiği de doğru değildir; Erdoğan mağdur olarak değil, muktedir görünerek/olarak kazandı seçimleri. “Mağduriyet”, Erdoğan’ın “başarılarında” kendi başarısızlıklarını görmek istemeyenlerin bahanesi oldu ne yazık ki.
Seçim, Erdoğan’ın anayasaya aykırı 3. adaylığını kabullenerek değil; Anayasayı savunarak ve Anayasa içinde kalabilmesi yani yasal ve meşru olabilmesi için erken seçimin şart olduğuna Erdoğan mecbur edilerek kazanılır.
Mehmet Ali Güller
Cumhuriyet Gazetesi
16 Haziran 2022
Mehmet Ali Güller 