ABD Başkanı Joe Biden’in 10 gün önce gizlice Ukrayna’yı ziyaret etmesinin ardından ABD Genelkurmay Başkanı Org. Mike Milley’in de gizlice Suriye’nin kuzeydoğusunu ziyaret etmesi, kısaca Washington’un savaş cephelerine motivasyon ziyaretleri olarak yorumlanabilir elbette.
Zelenski’nin savaşın gerçek başkomutanı Biden’a, YPG’nin de sahadaki 900 ABD askerinden daha çok esas komutana ihtiyaç duyduğu zamanlardayız çünkü.
Milley’in ziyaretinin madde madde hedeflerini, amaçlarını inceleyecek olursak…
1) HEDEF İRAN
Milley’in ziyaretinin hedeflerinden biri İran’dı.
Milley, Suriye’nin kuzeydoğusunu ziyaretinin öncesinde İsrail’deydi. ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’in İsrail, Ürdün ve Mısır ziyareti için bir nevi hazırlık yaptı.
Milley‘nin sözcüsü, ABD Genelkurmay Başkanı’nın İsrail Genelkurmay Başkanı Korgeneral Herzi Halevi ile yaptığı görüşmede bölgesel güvenlik meselelerini ve “İran’ın oluşturduğu tehditlere karşı savunma koordinasyonunu” ele aldığını söyledi (Amerika’nın Sesi, 4.3.2023).
ABD, İran’ın Suriye’deki varlığından da rahatsız ve hem Irak’ın hem de Suriye’nin kuzeyinde iki ülkenin bir süredir çatışma yaşandığı biliniyor. Şimdi bu süreçte Milley Suriye’nin kuzeydoğusunu da ziyaret ederek bu alanı İran’a bırakmayacaklarının mesajını vermiş oldu.
2) HEDEF GERİ ÇEKİLME BASKISI
Milley’in ziyaretinin hedeflerinden biri de Amerikan askerlerinin geri çekilmesini isteyen senatörler ve temsilciler meclisi üyeleriydi…
ABD Kongre üyesi Matt Gaetz, Biden‘a “Suriye’den çekilme talimatı verecek bir Savaş Yetkileri Kararı” sunmuş durumda ve oylanmayı bekliyor.
Nitekim Gaetz, Milley’in ziyaretine karşı çıkarken bu yönde mesajlar verdi: “General Mark Milley, Amerika’nın Ortadoğu’daki bir iç savaşa müdahil olmaya devam etmesini meşrulaştırmak için Suriye’ye gitti. Önümüzdeki hafta ABD’nin Suriye’deki müdahalesini sona erdirecek yasa tasarım oylamaya sunulacak. General Milley bu savaşı bu kadar çok istiyorsa, ne için savaştığımızı ve bunun neden Amerikan hazinesi ve kanına değdiğini açıklamalıdır. Önce Amerika dış politikası gerçekçilik, rasyonel düşünce ve ciddiyet gerektirir” (Mustafa Kemal Erdemol, halktv.com.tr, 6.3.2023).
3) HEDEF ÇİN
Milley’in Suriye’nin kuzeydoğusuna ziyaretinin hedeflerinden biri de Çin. Çin bir süredir ABD’nin Suriye’deki varlığını doğrudan hedef alıyor, ABD’yi Suriye’den hırsızlık yapmakla suçluyor, çalınan petrol ve buğdaya dair bir mali tablo açıklıyor ve ABD’nin işgal ettiği topraklardan çıkmasını istiyor.
Çin diğer yandan Ukrayna’da da inisiyatif alarak bir barış planı açıkladı. ABD Çin’in diplomatik ataklarından ve sahaya inmesinden rahatsız ve “Ortadoğu’da Çin’in dolduracağı bir boşluk bırakmayacağının” mesajını vermeye çalışıyor.
4) HEDEF TÜRKİYE
Milley’in Suriye’nin kuzeydoğusunu ziyaretinin hedeflerinden biri de Türkiye. Ankara, birkaç ay önce Suriye’nin kuzeydoğusuna bir sınırötesi operasyon yapacağını duyurmuştu. Ancak olası operasyon, karşıtları bir araya getirdi: ABD de, Rusya da, İran da Türkiye’nin Suriye’ye operasyonuna karşı çıktı. Rusya ve İran, Türkiye’nin terör endişesinin çözümünün askeri operasyondan değil, Suriye’yle normalleşmesinden geçtiğini savundu.
Milley ziyaretiyle, ABD’nin “kara ordusu” işlevi gören YPG’ye, “Türkiye’ye karşı yanınızdayız” mesajı vermiş oluyor fiilen…
Nitekim Milley’in ziyaretinden duyulan rahatsızlık nedeniyle ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake, Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Diplomatik kaynakların Anadolu Ajansı’na verdiği bilgiye göre Dışişleri Bakanlığı, Flake’den bu ziyarete dair “izahat” istedi (AA, 6.3.2023).
Flake’nin ne “izahat” verdiği Anadolu Ajansı metninde yok ancak Amerika’nın Sesi’nde ABD Dışişleri Bakanlığı’nın verdiği bilgi var: “General Milley’in Suriye’deyken yalnızca ABD askerleriyle görüştüğünü biliyoruz” (Amerika’nın Sesi, 6.3.2023).
5) HEDEF DÖRTLÜ İŞBİRLİĞİ
Milley’in Suriye’nin kuzeydoğusunu ziyaretinin hedeflerinden biri de Ankara-Şam normalleşmesidir; daha geniş çerçevede Türkiye-Rusya-İran-Suriye dörtlüsüdür.
Şöyle ki, Rusya’nın kolaylaştırıcılığında bir süredir Türkiye ile Suriye’nin bir araya getirilmesine çalışılıyor. Moskova’da üç ülkenin savunma bakanları arasında bir görüşme de yapılabildi sonunda. İran da Ankara-Şam normalleşmesini kolaylaştırabilmek amacıyla üçlü görüşmelere dahil olmak istedi ve kabul görmesiyle birlikte, şimdi dörtlü toplantılar için çalışmalar yapılıyor.
Nitekim Rusya Dışişeri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov Rusya, Türkiye, Suriye ve İran dışişleri bakanları arasında bir toplantının hazırlandığını duyurdu (TASS, 6.3.2023).
SONUÇ
Ne ABD’nin Suriye’nin kuzeydoğusundaki 900 askeri ne de bizzat ABD Genelkurmay Başkanı’nın ziyareti, sahadaki tabloyu değiştirebilir.
Dışarıdan Çin’in de desteklediği Rusya, Türkiye, İran ve Suriye arasındaki işbirliği girişimi, kaçınılmaz olarak ABD’yi işgal ettiği Suriye topraklarından çekilmeye mecbur edecektir.
Mehmet Ali Güller
CRI Türk
7 Mart 2023
Mehmet Ali Güller 