Mehmet Ali Güller

ABD’nin Suriye’deki temel hedefi ne? Tıpkı Irak’ta olduğu gibi Suriye’nin kuzeyinde de bir “Kürt kuşağı” inşa etmek. Böylece Ortadoğu’daki temel hedefi olan “Basra’dan Doğu Akdeniz’e uzanan koridor”un ikinci parçasını da oluşturmuş olacak.

ABD Başkanı Barack Obama bu hedefi gerçekleştirmek için 2014 yılında bir “IŞİD’le mücadele stratejisi” açıkladı: Pentagon IŞİD’in bulunduğu alanları havadan vuracak, Kürt örgütleri de karadan IŞİD’i püskürtecekti.

Böylece IŞİD’den arındırılmış bölgelerde Kürt egemenliği kurulacaktı.

EĞİT-DONAT’TAKİ ÇELİŞME

Obama yönetimi, Tayyip Erdoğan‘ın üç “şart”ından biri olan Eğit-Donat’ı da bu nedenle başlatmıştı. Böylece Washington kolay yoldan Kürtleri eğitebilecekti.

AKP ise Eğit-Donat programıyla desteklediği İslamcı örgütleri profesyonelleştirme peşindeydi.

TSK bu sıkışmışlık içinde ve ülkede de güçlü bir itiraz olmadığı için ABD ile AKP’nin Eğit-Donat programını kabul etmeye mecbur kaldı ama elinden geldiğince de Pentagon’un hedefini engellemeye çalıştı.

Sonuçta kimsenin istediği olmadı: Ne programın Türkiye ayağında ABD Kürtleri eğitebildi, ne de AKP İslamcı militanları…

Türkiye’deki Eğit-Donat programına 5 bin kişinin başvurmasına rağmen sadece 130 kişinin eğitilmesi bundandı!

Pragramın Irak ayağında TSK’nin Peşmerge eğitiyor olması ise AKP’nin “derinlikli stratejisinden” kaynaklanıyordu!

PEŞMERGE-PYD ANLAŞMASI

Rusya’nın Suriye’de askeri yığınak yapmaya başladığı günlerde ABD hızla bir manevra yaptı.

Önce ABD’nin “IŞİD’le mücadele stratejisi”nin iki numaralı uygulayıcısı Brett McGurk KDP lideri Mesud Barzani ile PYD lideri Salih Müslim‘i Erbil’de biraraya getirdi.

Pentagon’un önemli isimlerinin de yer aldığı görüşmelerde peşmerge ile PYD’nin Suriye’de IŞİD’e karşı birlikte mücadele etmesi kararlaştırıldı. Anlaşmaya göre Irak’taki Eğit-Donat programında eğitilen (bir bölümünü TSK’nin eğittiği) 6 bin peşmerge, parça parça Suriye’ye geçecekti.

Obama‘nın o günlerde “Suriye’nin doğusunda Kürtlerle Eğit-donat programı inşa ediyoruz” demesi, ABD’nin bu manevrası nedeniyleydi.

Peki ABD bu manevraya neden ihtiyaç duydu.

Yeni çıkan “Suriye’nin Sevr’i: Amerikan Koridoru” isimli kitabında ayrıntılı incelediğimiz “Putin’in Suriye Planı” nedeniyle…

MOSKOVA’NIN KÜRT STRATEJİSİ

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov‘un Doha’da ilan ettiği “Putin’in Suriye Planı” şu esasa dayanıyordu: IŞİD, “Bağdat, Şam ve Kürt örgütleri” üçlüsüne dayanılarak yenilecekti!

Moskova, planı ilan ettikten sonra da hızla uygulamaya geçti ve Suriye’ye askeri yığınak yaptı. Ardından 30 Eylül 2015 itibariyle de Suriye’de IŞİD’e ve diğer terörüst gruplara karşı havadan (hatta Hazar Denizi’nden) saldırılara başladı.

Moskova diğer yandan Kürt örgütleriyle de temaslara geçti. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov Paris’te PYD lideri Salih Müslim‘le görüştü. Bu görüşmenin önemi, Suriye’nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü garanti altında alan 2012 tarihli Cenevre Mutabakatı’na vurgu yapılmasıydı!

Moskova ile Şam’ın Kürt meselesi konusunda iki aşamlı bir anlaşma yaptıkları anlaşılıyor: Birinci aşamada Rusya ABD’nin elinden Kürt kartını alacak, ikinci aşamada da konu Suriye’nin toprak bütünlüğü içinde çözülecek.

KÜRT ‘EĞİT-DONAT’I VE YENİDEN AÇILIM SİNYALİ

Kuşkusuz bu ABD’nin en yukarıda anlattığımız temel hedefine aykırıydı. ABD bu nedenle Kürt örgütleriyle ilgili hamlesini hızlandırdı.

New Yok Times, ABD’nin Eğit-Donat programını bitirdiğini yazdı. Ancak Reuters’e konuşan bir Pentagon yetkilisi programın bitirilmediğini, odağının değiştirildiğini açıkladı.

Neydi değişen odak? Onu da ABD Savunma Bakanı Ashton Carter Londra’da şöyle açıkladı: “Bundan sonra bölgedeki Kürt güçleriyle daha yakın çalışacağız.”

Rusya’nın ABD’nin elindeki Kürt kartını alma hamlesi sadece Washington’u değil, zorunlu olarak Ankara’yı da yeni hamlelere itecek.

Ancak Ankara yanlış yerde durduğu için ve Erdoğan‘ın şu açıklamasına bakılırsa, yine Washington’a yararlı bir hamle geliştirecek: “Ben çözüm süreci kaldırılmıştır demedim. Şu aşamada buzdolabına konulmuştur dedim. İşler yoluna girerse, süreç yeniden gündeme gelir.”

Mehmet Ali Güller
10 Ekim 2015