Dün, Suriyeli üç partinin ülkelerindeki gelişmeleri ve özellikle Türkiye’nin tutumunu nasıl değerlendirdiğini aktarmıştık. Bugün diğer partilerle devam edeceğiz.

MUHAMMED, SURİYE’DE ÖZEKLİK İSTİYOR

Suriye Kürt Demokratik Birlik Partisi Kuzey Irak temsilcisi Mahmut Ali Muhammed “Suriye’de Kürtler için özerklik” istiyor.

“Suriye’nin içinde kalarak demokratik, laik, âdemi merkeziyetçi bir siyasi yapı” istediklerini belirten Muhammed, “Her bir ülkedeki Kürtler, yaşadıkları sorunları bu ülkelerin sınırları içinde çözmelidir. Biz de sorunlarımızı Suriye’nin içinde çözmeyi istiyoruz” diyor.

GEDDO: TÜRKİYE GEL GİTLER İÇİNDE

Suriye Kürt Sol Partisi Kuzey Irak temsilcisi Şelal Geddo Suriye’nin “demokratik, federal, laik ve parlamenter bir devlet olmasını” istediklerini belirtiyor.

Geddo, Esad’ın Kürtleri karşısına almamak için Kürt bölgelerindeki ayaklanmalara tank göndermediğini, şimdilik silahla karşılık vermediğini savunuyor.

Geddo, Türkiye’nin tutumunda ise gel gitler olduğunu belirtiyor ve AKP hükümetinin Suriye konusundaki sert sözlerinin “içeriye yönelik bir yatıştırma politikası” olduğunu düşünüyor.

ALİ: KÜRTSÜZ REJİM DEĞİŞMEZ

Suriye Kürt Demokrat İlerici Partisi Kuzey Irak temsilcisi Şemdin Ali “Kürtlerin kendi bölgelerinde, kendilerini yönetmelerini istiyoruz” diyor ancak ekliyor: “Bu Irak’taki gibi bir federal sistem çerçevesinde değil, Suriye’ye özgün ademi merkeziyetçi bir siyasi sistem çerçevesinde olmalıdır.”

Şemdin Ali, “Kürtler olmaksızın Suriye’de bir değişim gerçekleştirilemeyeceğini” belirtiyor ve Arapları eleştiriyor: “Beşar Esad hiçbir zaman uzlaşmayacağız. Fakat tüm muhalefet partileri bir araya gelir ve Esad ile görüşürse, o zaman biz de bu görüşmeye dâhil oluruz. Sürekli olarak toplantılar yaptık ama şu ana kadar Araplar Kürtlerin haklarını kabul etmemişlerdir.”

AKP, KÜRTLERİ BİRLEŞTİRİYOR!

Dünden beri görüşlerini aktardığımız Suriye’deki Kürt partilerinin tamamı, Suriye’de âdemi merkeziyetçi bir yapı içinde özerklik talep ediyorlar.

Ancak bu partilerin çoğunun, Barzani’nin partisinin Suriye kolu olduğunu ve birbirlerinden bölünmelerle çoğaldığını belirtmeliyiz. Üstelik tüm bu Barzanici partilerin toplamının, PKK’ye yakın PYD’nin etkisine ulaşamadığını da söylemeliyiz.

İşte AKP de, bu nedenle Suriye’deki Kürtleri Esad karşıtı muhalefete katmak için Barzani üzerinden bir operasyona yöneldi ve Kürtleri bir konsey içinde birleştirmeye çalıştı.

Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu’nun Kürt konferansından hemen önce Erbil’e gitmesi ve Kamu Güvenliği ve Düzeni Müsteşarı Murat Özçelik’in bu süreçte Erbil’de bulunması, AKP’nin konferansa katkısının işaretleridir.

Kuzey Irak Bölgesel Yönetiminin Washington temsilcisi Kubat Talabani’nin sözleri de AKP’nin rolünü teyit ediyor: “Türkiye ile Suriye’yi konuşuyoruz. Türkiye, Esad rejimine karşı Suriye muhalefetini canlandırmaya çalışıyor. Muhaliflerin başarısı için Kürtlerin katılımının kritik önemde olduğunu biliyorlar. Fakat Suriye Kürtleri üzerinde çok az ya da hiç etkileri olmadığını biliyorlar. Irak Kürdistanı liderlerinin çok daha iyi erişimleri var. Düzenli olarak Suriyeli Kürtler ile konuşuyoruz.”

AKP’nin sırf Esad’a karşı muhalefeti canlandırmak için Suriye’nin Kürtlerini birleştirmeye soyunmasını, tarih en hafifinden “Türkiye’nin kendi ayağına kurşun sıkması” olarak saptayacaktır ileride…

Mehmet Ali Güller
Aydınlık Gazetesi
13 Mart 2012

AKP ile PKK’nin Suriye tartışmasını dün incelemiştik. Erdoğan’ın danışmanı Yalçın Akdoğan, PKK’yi Esad’ın kontrgerillası diyerek suçlarken, Murat Karayılan da AKP’nin “barajlama hareketi” yaptığını belirtiyordu.

Peki, Suriye’deki Kürt partiler, bu ülkedeki gelişmeler hakkında ne düşünüyor?

Ortadoğu Analiz dergisinin bu ayki sayısında Kürt liderlerle yapılmış röportajlar var. O röportaja dayanarak bu soruya yanıt arayacağız.

Derginin bu röportajları Erbil’deki Suriye Kürt Ulusal Konseyi konferansı sürecinde yaptığını belirtelim öncelikle. Suriye’deki Kürt bölgesi Kamışlı’da 26 Ekim 2011’de kurulan Suriye Kürt Ulusal Konseyi, 11 Kürt partisinden oluşan 256 üyeli bir yapı.

Esad rejimine karşı oluşturulan bu yapıya rağmen, Suriye’deki Kürtlerin Batı’nın istediği oranda ayaklanmaması üzerine, devreye Mesut Barzani sokulmuş ve Erbil’de bu hareketin önüne “özerklik” havucu konulmuştu.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton Tunus’ta Suriye Ulusal Konseyi Başkanı Burhan Galyun ve Suriye Kürt Ulusal Konseyi Başkanı Abdülhekim Beşar ile görüşmüş ve “birlikte mücadele zemini” aramıştı. Nitekim Galyun, 24 Şubat’ta, Tunus’taki sözde “Suriye’nin dostları” zirvesi sırasında “Kürtlere özerklik” vaat etmişti.

BEŞAR: ÂDEMİ MERKEZİYETÇİ SURİYE

Suriye’de kurulan ilk Kürt partisi olan “Suriye Kürt Demokrat Partisi” Genel Sekreteri Albülhekim Beşar “Suriye’nin âdemi merkeziyetçi bir sisteme sahip olmasını” istiyor.

Suriye Kürt Ulusal Konseyi’nin dönem başkanı da olan Abdülkerim Beşar, Kürt devleti kurmak niyetlerinin ise olmadığını söylüyor: “Ayrıca coğrafya açısından da bakıldığında bu pek mümkün değildir. Çünkü şu anda Suriye’de Kürtlerin yaşadığı yerler üç parçaya bölünmüş durumdadır. Hepsinden de önemlisi, bölgede yeni bir Kürt devletinin kurulması siyasi haritanın değişmesi anlamına gelecektir.”

Suriye Kürt Demokrat Partisi, Türkiye’nin Suriye’deki rolünü ise ağırdan almaya başladığını savunuyor: “Başlangıçta, Suriye halkında Türkiye’nin üstleneceği rol konusunda sıcak bir bakış vardı. Ancak bu beklenti gerçekleşmedi.”

YUSUF: ANAYASA’DA KÜRT KİMLİĞİ TANINSIN

Suriye Kürtlerinin en büyük ikinci partisi olan ve kısaca Yekiti diye bilenen Kürt Birlik Partisi Politbüro üyesi Abdulbaki Yusuf, “Anayasa’da Kürt kimliğinin tanınmasını” istiyor.

Ancak Yusuf, Suriye’yi bölmek gibi bir niyetlerinin olmadığını söylüyor: “Kürtlerin Suriye’yi bölmek istediği korkusu yaratılmak için uğraşılmıştır. Bu nedenle halkın içinde de bize karşı olan düşünceler yeşertildi.”

Yekiti lideri Abdulbaki Yusuf, Türkiye’nin pozisyonunu ise şöyle değerlendiriyor: “Türkiye Suriye’deki meseleyi kendi iç meselesi gibi gördüğünü, halkın öldürülmesine izin vermeyeceğini söylemişti. Ama birkaç gün önce çok sayıda Suriyelinin öldürülmesine rağmen, güçlü bir tepki gelmedi. Bu nedenle Türkiye’nin etkisinin azaldığı söylenebilir.”

RESUL’ÜN UÇUŞA YASAK BÖLGE  TALEBİ

Suriye Kürt Demokrat Partisi’nden ayrılan, Kürt Demokrat Partisi El Parti’nin Kuzey Irak temsilcisi Behçet Beşir Resul ise Suriye’de “uçuşa yasak bölge” ilan edilmesini ancak “bu bölgeye askeri güç getirilmemesini” istiyor.

Resul, Nasreddin İbrahim’in liderliğini yaptığı partilerinin Suriye’deki gelişmelere dair tutumunu şu sözlerle özetliyor: “Biz, komşu ülkeler ve diğer ülkelerden ayaklananlar için bir koruma istiyoruz fakat iç işlerine müdahaleye karşıyız. Çünkü eğer bir askeri müdahale olursa, kurunun yanında yaş da yanacaktır.”

NOT: Yarın Suriye’deki diğer Kürt partilerinin gelişmelere nasıl baktığını aktarmayı sürdüreceğiz.

Mehmet Ali Güller
Aydınlık Gazetesi
12 Mart 2012