Geçen hafta, Rusya’nın Esad’dan vazgeçtiği iddiasını incelemiş ve Kremlin açısından çıkar ve şartların değişmediğini, dolayısıyla Moskova’nın Esad’a desteğinin sürdüğünü belirtmiştik özetle…
Rusya’nın Esad’dan vazgeçtiği iddiasıyla paralel şekilde gündeme sokulan bir diğer iddia da Rusya’nın ABD’yle bir “paylaşım anlaşması” yaptığı iddiasıdır.
Bugün de bu iddiayı inceleyeceğiz.
ABD ve Rusya karşıt cephelerde
Baştan belirtelim: Bu iddianın yer aldığı “analizlerde” somut bir dayanak yok; varsayımlar var, tarihe atıflar var…
ABD ile Rusya (SSCB) İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’yı paylaşma anlaşması yapabildiğine göre bugün de Ortadoğu için benzer anlaşma yapabilirler, kabulü var…
Anlaşmalar her zaman olur, “paylaşma anlaşması” ise paylaşılacak bir alanda “ortak/birlikte” zafer ilan edilmesini gerektirir çoğunlukla…
ABD ve Rusya Ortadoğu’da karşıt cephededir ve mücadeleleri/çarpışmaları sürmekte hatta Doğu Akdeniz’e genişleyeceğinin işaretlerini vermektedir. Daha dün ABD Donanması bir açıklama yaparak Rus Su-35’lerinin Doğu Akdeniz’de ABD’ye ait keşif uçağına tehlikeli önleme yaptığını duyurmuştur (27.05.2020).
Yani hem bölgesel hem de küresel ölçekte biten bir mücadelenin değil, süren ve daha da keskinleşebilecek bir çarpışmanın işaretleri vardır.
ABD’nin Rusya için bataklık hedefi
Suriye cephesi, Ukrayna cephesi gibi ABD ile Rusya arasındaki çatışmanın bir parçasıdır.
Elbette hemen her çatışmanın sonucunda iyi kötü bir anlaşma olur. Ancak çatışmanın süren doğası nedeniyle henüz öyle bir son gelmemiştir. Dahası ortada bir “paylaşım” süreci de yoktur.
Tersine, ABD’nin Suriye’yi Rusya için bataklık yapma hedefi vardır! ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey bunu açık açık dile getirdi: “Suriye’deki askeri varlığımızı devam ettireceğiz ve amacımız Rusya için Suriye’de savaşı ‘çıkmaz’ haline getirmek” (14.5.2020).
Kısacası “ABD’nin Çin’e yönelmek için Ortadoğu’yu Rusya’ya bırakacağı” iddiası, eşyanın tabiatına aykırıdır.
ABD Ortadoğu’dan er geç çekilecektir (ve parça parça çekilmektedir) ancak bu bölgenin direnişiyle olmaktadır/olacaktır; sözleşmeyi Rusya’ya devretmesiyle değil!
ABD’nin Rusya-İsrail işbirliği rahatsızlığı
Kaldı ki ABD hegemonyası iniştedir ve ABD savunmadır; Ortadoğu bir yönüyle hâlâ ABD’nin Çin’e ve Rusya’ya karşı savunma hattıdır.
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun sekiz saatlik İsrail ziyareti, “ilhak planını” konuşmaktan çok ABD’nin Çin-İsrail işbirliğinden duyduğu rahatsızlığı belirtmek içindi. Pompeo, “İsrail’in Çin ile işbirliği yapması, Washington’un Tel Aviv ile önemli projelerde çalışmasını tehlikeye atıyor” demişti (14.5.2020)
Çok değil, iki hafta sonra şu gelişme yaşandı: “İsrail’de yaklaşık 1,5 milyar dolara mal olması beklenen deniz suyu arıtma tesisinin kurulumu için yapılan ihalede son ikiye kalan Çinli bir firma ABD’nin baskıları nedeniyle ihaleden çekildi” (27.5.2020).
Yani ABD, Kuşak ve Yol İnisiyatifi’nin Ortadoğu bağını kesebilme sorunu ile karşı karşıyadır ve parça parça asker çekse de, önünde böylesi bir iş olacaktır.
Diğer yandan ABD’nin İsrail’in ilişkileri açısından rahatsızlığı Çin-İsrail işbirliğinden ibaret değildir, Rusya-İsrail ilişkilerinden de rahatsızdır!
Çıkarlar ve şartlar
Diğer yandan elbette müttefikler arasında sorunlar olur ve vardır:
Türkiye ile Rusya arasında Libya konusunda, İran ile Rusya arasında Türkiye’nin İdlib politikası konusunda olduğu gibi.
Ayrıca Moskova, İsrail-İran çatışmasını, her iki kuvvetle de arasını bozmadan yürütmeye çalışmaktadır.
Öte yandan İran’ın Suriye’deki varlığının ABD ve İsrail tarafından Rusya’ya basınç olarak kullanıldığı da ortada.
Kısacası çok parametreli denklemler bunlar…
Konu, insan ilişkisi düzleminde ele alınacak basitlikte değildir; yani “Putin aslında Esad’dan şahsi olarak nefret ediyor” diyerek ya da “Trump’ın damadı Yahudi olduğu için…” diyerek koca bir Ortadoğu analizi yapabilmek mümkün değildir!
Kaide şudur: Çıkarlar ve şartlar değişir, politika o zaman değişir!
Mehmet Ali Güller
Cumhuriyet Gazetesi
28 Mayıs 2020
#1 by puma on 30/05/2020 - 01:57
Herseyin paylasilmasi konusunda nihai bir anlasma yapmis olamazlar henuz. Ve boyle bir paylasim gundemdeyse, o zaman masada guclu gorunmek icin caba harcamalari beklenir. Akdenizdeki it dalasi boyle bir anlama gelir. Ote yandan Afrin’e girmemize ikisinin de izin vermesi , ABDnin Esat’in uzerine atilan ama aslinda beyaz migferliler denen derin devlet orgutu tarafindan yapilan kimyasal provokasyona cevap olarak zarar vermeyecek sekilde 100 tane gezgin fuze atmasi , ortaklik isaretleridir.
Bir de ABD deyince hangi ABD. Trump ve ABD ordusunun cogunun temsil ettigi ulusalcilar mi, yoksa derin devlet mi. Kotulukler derin devlet tarafindan yapiliyordu, ve ABD ordusu da bu konuda bir enstruman idi, ama artik buyuk oranda oyle degil. Mesela ABD generalleri Vatikandan icazet alan Malta sovalyeleri idi, su anda bile gostermelik olarak durum boyle olabilir. ama su anda beyaz-gri-siyah papalar temizleniyorlar. Galiba gri papa bazilari tarafindan en guclu adam olarak goruluyordu.
ABDde Fed devletten bagimsiz para basip devlete borc olarak veren br ozel merkez bankasiydi. Artik para basma yetkisi hazineye yani devlete geciyor, yani fed kontrol altina aliniyor ya da alindi belki de.
Nasil oldu bu: silah zoruyla oldugunu saniyorum. Bu iyi bir gelisme. Simdi ABD trilyonlarca dolar basacak halka verecek,.. bu enflasyon demek mi, olabilir, ama bir yandan da esitlik getirmis oluyor.
Peki buna Cin ne der… Cunku Cin’in elindeki ABD tahvilleri deger kaybedebilir, ama olsun o zaman Cin’in elindeki altinlar degerlenmis demektir, Cin zarar etmez. Zaten ABDnin icinde basilan yeni dolarlar dunyada gecerli sayilmayabilir..Bir finans kontrolu ile dunyanin karsiliksiz dolarlara bogulmasi onlenebilir, ve bence bu durumda ABD ve Cin arasinda bir ortakliga ihtiyac var.
Daha once soyledigim gibi, ABD ile Rusya’nin bence dogu Akdeizde varlik gostermeleri icin yapay bir dusmanliga ve bolge ulkelerini buna gore parsellemeye ihtiyaclari var. Mesela Suriye Turkiye Libya Rusyanin kontrolunde, Yunanistan, Misir, Israil ABDnin kontrolunde,… olursa, o zaman bu kula ulkeler gostermelik olarak birbirine karsi kiskirtilir, her ulkede “milliyetci” ruzgarlar estirilir, ama gercek bir catisma hicbir zaman olmaz, cunu mesela Turkiye Yunanistan’a saldirsa karsisinda ABDyi bulacagini “bilir”, benzer sekilde gunery kibris ta Suriyeye saldirmaz. Bu paragrafta soylediklerimde derin devlet safdisi diye farzediyorum. Derin devletin planinda Suriye 3’e bolunecekti, pyd devleti, Isid devleti, Sam-Lazkiye devleti. Bu plan rafa kalkti. L.Graham generallere niye yalnizca Isid’le savasiyorsunuz, Esat’a niye salldirmiyorsunuz diye firsca atiyordu (Esat’a da saldirildi, ama sanirim bu daha cok duzensiz ordularla (guvenlik sirketleriyle ) yapildi).
Trump’un damadi Kushner Trump’a 1 yil kaybettirmis diyorlar. Kushner de Graham gibi flip yapti diyorlar.
Kilicdar demis ki Deva veya Gelecek ile yuzde 99 ayni fikirdeyiz. Tabi normal chplileri kizdiracak sozlrdir bunlar. Kilicdar derin devlete pas atmis oluyor burda bence. Simdi yeni kuresel guc (alliance)
derin devlete karsi, o zaman chp etrafindaki toplanan guce de karsi olmali, cunku orda bir risk gorur, cunku Turkiye jeopolitik anlamda hassa bir ulke, o zaman mecburen cumhur ittifakini desteklemeleri lazim, ama cumhur ittifaki da ayri bir risk, mesela gitti suriyede cihatcilari savunmak icin Suriyeye saldirdi.
Turkiyede demokrasi yok , niye para gelsin diyorlar.,..pardon ama gelen para “kar etmek” gibi basit seyler icin gelmeyecek ki, ulkeyi kontrol etmek icin gelecek. Mesela Rusya soyle bir sey dayatabilir, bir rus ile bir turk arasindaki bir anlasmazlikta rus kanunlari gecerlidir,.. bu kabul edildikten sonra istenilidigi kadar yerlesiklere karsi bir fasizm uygulansin , rusyanin umrunda olmaz.
ABDde bir polis bir zenciyi kontrol altina alirken oldurmus, ve halk irkicilliga karsi gosteri yapacakmis. Trump ta demis ki, yagmalama olursa, silahlar ateslenir.. Tabi ki gosteri yapma hakki var, ama kaos istiyene derin devletin provokason yapmasi icin ideal bir ortam,.. derin devletin klasik yontem: tarafini sec, fasit misin yoksa terorist mi. Birileri irkcilik yapacak, bu irkciliga karsi hakli gosteriler olacak, sonra araya karisan parali teroristler provokasyon yapacak, bu teroristlere karsi gelirsen bu sefer irkci olacaksin, izin verirsen bu sefer iktidarini sorgulanacak. ..Boyle bir durumda en dogrusu gosteriyi caydirmak. Mesela bizde su an bir gezi protestosu olsa ne olur, .. iktidara ilac gibi gelir. Eski fetoculer darbe karsitligi bahanesiyle en temiz insanlari daha da temizlerler. Yani herseyin bir zamani var. Trump tam dunyayi sakinlestirmisken kendi ulkesinde bas agrisi istemez.