ABD ile Çin arasında bir “büyük rekabet” vardır ama bu bir “hegemonya” mücadelesi değildir. Çünkü Çin’in “hegemonik güç” olma hedefi yoktur. Hegemonik güç olmak isteyen ABD’dedir; bir süre de olabilmiştir ancak artık hegemonyası inişe geçmiştir.
Küresel ölçekte hegemonya, bir süper devletin diğer devletler üzerinde siyasi, ekonomik ve askeri alanlarda mutlak üstünlük sağlamasıdır.
Çin’in “hegemonik güç” olma hedefinin bulunmadığının en açık göstergesi, ulusal güvenlik strateji belgeleridir. O belgelerde Çin’in böyle bir niyeti görünmemektedir.
Peki “gizli hedefi” olabilir mi? Olamaz, çünkü “hegemonik güç” konusu gizlenebilecek bir konu değildir. Nitekim ABD yıllarca yayımladığı ulusal güvenlik strateji belgelerinde kendisinin hegemonik güç olduğunu ve düzeni sağlama sorumluluğunun kendisinde olduğunu açık açık ilan etmişti.
KÜRESEL LİDERLİK SORUNU
Kaldı ki hegemonik güç olma konusu ideolojik bir konudur; emperyalist kapitalizme özgüdür, sosyalizme değil…
Nitekim Çinli komünist yetkililer bu konu açıldığında, Çin’in böyle bir hedefi olmadığını belirtmekle yetinmez, böyle bir hedefe yönelmesi halinde ülkelerine karşı mücadele edeceklerini bile söylerler!
Bu arada hegemonik güç olmak ile küresel lider olmak aynı şey değildir. Hegemonik güç aynı zamanda küresel liderdir ancak küresel lider aynı zamanda hegemonik güç olmayabilir.
Hegemonik güç olmayan küresel lider, küresel ilişkilere diğer aktörleri de katarak liderlik eder; diğer ülkeler üzerinde siyasi, ekonomik ve askeri alanlarda mutlak egemen olmaya çalışmaz.
Çin bu nedenle küresel lider adayıdır.
REKABETİN NİTELİĞİ
ABD-Çin büyük rekabeti özünde bir üretim rekabetidir.
ABD son çeyrek yüzyılda üretimin merkezi yerine tüketimin merkezi olmaya dönüşmüş, Çin ise bu süreçte üretimin merkezi haline gelmiştir.
ABD, Donald Trump yönetimiyle bu değişimi durdurmaya çalışmıştır, çalışmaktadır. ABD’nin Çin mallarına karşı gümrük duvarlarını yükseltmesi, ambargolarla Çin’de üretim yapan ABD şirketlerini ülkeye çekmeye çalışması bu amaçladır.
ARA DÖNEM
Dünya tek kutuplu değil artık ve ABD 21. yüzyılı “Amerikan Yüzyılı” yapamayacağını biliyor. Hegemonyasının inişe geçtiğini, küresel liderliğinin sonunun geldiğini ve inşa ettiği “dünya düzeni”nin adım adım zayıfladığını görüyor.
Dünya ara bir dönem yaşamaktadır: ABD’nin liderlik ettiği dünya düzeni henüz yıkılmamıştır ve yerine de yeni bir dünya düzeni kurulmamıştır.
ABD’nin hegemonyası inişe geçtiği için kurduğu düzene liderliği zayıflamaktadır.
Çin, bir yandan ABD’nin kurduğu düzen içinde yükselmeye, o düzeni ayakta tutan kurumların içindeki ekonomik ve politik ağırlığını artırmaya çalışmakta, diğer yandan da düzeni ayakta tutan o kurumların alternatiflerini birer birer inşa etmektedir.
Mehmet Ali Güller
CRI TÜRK
30 Haziran 2020
Mehmet Ali Güller 
#1 by puma on 01/07/2020 - 15:18
Evet, katilmamak zor. Baya ilimli bir yazi olmus.
ABD lider miydi gercekten, yoksa ABD de kuklalardan biri miydi. Derin devlet denen satanik yapi batiyi bizzat yonetirken digerlerine de hukmetmeye calisiyordu (mesela biz dismacunlarina flor katmakla ovunuyoruz, ABDnin Ay’ainsanla indigini zannediyoruz falan.. ). Cin’e yaptigi neydi, belki Sovyetlerle yakinlasmasi istenmedi, Sovyetleri kusatmak icin onemli bir ulke olarak goruldu, ucuz is gucu olarak goruldu, Cin calisip dolar kazanacakti, ama ABD de dolar basip yavas yavas dolari devalue ederek bu kazanclari eritecekti. Tam olarak ne oldugunu bilmiyorum, ama Cin’in yukselmesinde ABD ve/ya derin devletin katkisi buyuktur. Son zamanlarda ne oldu, Cin hizadan mi cikti.
Evet, galiba Cin hizadan cikti. Ne zaman cikti, 2005 civari sanirim. Sonra batinin turev piyasasi numaralarina itiraz etti ve 2008 krizi oldu. Yani Cin artik kukla degildi. Bu arada Rusya ile isbirligi yapti, ABDnin Cin’e hicbirsekilde gucu yetmezi, cunku S400lerle korunuyordu. Ayrcia Cin kendi ordusunu da gelistirdi, ve ucak gemilerini kolayca batiracak fuzeler uretti.
Bu arada ABD de derin devletin kontrolunden cikmaya basladi. Ukrayna savasi bir milat olabilir bu konuda. Rusya ve ABD ordulari bu arada yakinlasti, ve aradaki buyuk fark netlesti, ve ABD ordusu derin devlet yerine ABD ulus devletine hizmet etmeye, ve de dunya barisina katkida bulunmaya karar verdi, veya rusyaya teslim oldu , bunlardan birini secin. ABD ordusundaki beyaz dapkalilari da kapsayan yeni kuresel guc Trump’u basa getirdi. Derin devlet delirdi, bir suru tehliklei hareketten sonra en son Korona’yi yaratti ve irkcilik bahanesiyle turuncu devrimle Trump’u devirmeye calisti. Simdi de yalan anketlerle devirmeye calisiyorlar
Yeni ABD eskisi kadar kotu degil, derin devlet daha cok Avrupada, Londrada falan. Ama rusyadan uzaklasip ABDye yaklasalim dersek bu sefer derin devleti diriltmeye katkida bulunmus oluruz, bu cok riskli olur.
#2 by Dr. Murat Aygen on 01/07/2020 - 21:21
ULUBAŞKAN TRUMP bize şah damarımızdan daha yakındır [bkz: (—1—) “Özal’ın resepsiyonuna Donald Trump da katıldı” (3 sütun üzerine) resim alt-yazısı, Hürriyet gzt., İmtiyaz Sahibi Erol Simavi, Genel Yayın Yönetmeni Rahmi Turan, Yazıişleri Müdürü Tufan Türenç, Sorumlu Müdür Hasan Kılıç, Yıl 42 Sayı 15012, 24 OCAK 1990 Çarşamba, Basıldığı Yer Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A. Ş. Matbaa Babıâli Cad. No.15-17 Cağaloğlu – İstanbul Posta Kodu 34360, s.15 ve (—2—) “Trump ile en sık Erdoğan görüşüyor” (5 sütun üzerine) başlıklı ABD Başkanı’nın bu kez telefon görüşmeleri gündemde haberi, Hürriyet gzt., Yayın Sahibi Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş., Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Hakan Coşkun, Yayın Sahibi Temsilcisi ve Yazıişleri Müdürü Ardıç Aytalar, ISSN 1304-6632, Yıl 72 Sayı 26270, 01 Temmuz 2020 Çarşamba, Basıldığı Yer Hürriyet Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş. Doğan Print Center (DPC) Osmangazi Mah. Turgut Özal Bulvarı No.120 Pursaklar Ankara, s.9].