Posts Tagged Yedigen Dünya
TÜRKİYE NASIL BÖLGE GÜCÜ OLUR?
Posted by Mehmet Ali Güller in Aydınlık Gazetesi Yazıları, Politika Yazıları on 27/10/2012
Kemal Derviş’in Hürriyet’e verdiği uzun röportajda dikkat çeken bir cümle vardı: “Avrupa’nın ortak hareket etmediği bir dünya G2 dünyası olacaktır ve en azından bir süre, ABD ve Çin’in adeta tek başlarına yön verecekleri bir dünya olur. Avrupa, Türkiye ile birlikte bu G2’yi dengeleyen üçüncü bir güç odağı olabilir.” (Hürriyet, 22 Ekim 2012)
Derviş’in “AB, ancak Türkiye’yle birlikte ABD ve Çin’i dengeleyebilir” şeklindeki tezini burada bırakalım ve bir başka teze geçelim.
DAHA GENİŞ BATI
Amerikan devlet aygıtının üst düzey politika yapıcılarından Zbigniew Brzezinski, son kitabı Stratejik Vizyon’da, inişe geçen Amerika’nın Çin’i dengeleyebilmesinin şartını “daha geniş batı” inşa edilebilmesine bağlıyor.
Peki, Washington “daha geniş batıyı” kimlerle ve nasıl inşa edecek?
Brzezinski’ye göre “daha geniş batı”, ABD’nin Rusya ve Türkiye ile ortaklığına bağlı.
YEDİGEN DÜNYA
ABD’nin dış politika otoritelerinden Prof. Walter Russel Mead ise ABD’nin hâlâ liderliğini sürdürdüğünü ancak dünyanın yedi köşesinin artık yedi devlet tarafından tutulduğunu belirtiyor.
Prof. Mead’in Wall Street Journal’da yayımlanan tezine göre bu yedi devlet şunlar: ABD, AB, Japonya, Hindistan, Türkiye ve Çin.
ABD’NİN TEK RAKİBİ: ÇİN
Tüm bu tezler, aslında iki temel gerçeğe işaret ediyor: Birincisi, ABD’nin artık tek süper güç olmadığı gerçeğidir. İkincisi, ABD’nin karşısında başka merkezlerin ve merkez potansiyeli taşıyan ülkelerin olduğu gerçeğidir.
Merkez derken, bölgesel gücü değil, küresel gücü kastediyoruz.
Kuşkusuz potansiyelin gerçeğe dönüşmesinin kimi şartları var; siyasal sistem, ekonomik büyüklük, askeri güç, nüfus, jeopolitik konum, bilim ve teknoloji kapasitesi, kültürel yapı vd.
Bu çerçeveden bakıldığında, Japonya büyük ekonomik kuvvettir ancak askeri gücü ve daha da önemlisi nüfusu bu çapta bir merkez olmaya yeterli değildir.
Rusya, ABD’nin eski rakibidir ve askeri güç bakımından hâlâ ikinci sıradadır. Ancak bilim ve teknoloji kapasitesinin yüksekliği ve jeopolitik konumun avantajına rağmen, ekonomisi ve nüfusu nedeniyle ABD’ye tek başına rakip olabilmesi mümkün değildir. Rusya’nın merkez olabilmesi Avrasya Birliği’ni kurabilmesine bağlıdır.
Türkiye, “yedi köşeyi tutan yedi devlet” içinde en zayıf olanıdır ve aslında bir merkez değil, sadece bölgesindeki güçlü devletlerden biridir.
ABD’nin karşısında bu çapta merkez olabilecek tek kuvvet Çin’dir. Çin’i izleyecek iki potansiyel merkez AB ve Hindistan’dır. Hatta AB, siyasal sisteminin zayıflığı ve bölünme potansiyeli nedeniyle, aslında kendisinden daha zayıf olan Hindistan’ın da gerisindedir.
TÜRKİYE MERKEZLİ BÖLGE BİRLİĞİ
Peki, bu tabloyu neden çizdik?
Türkiye’nin yerini doğru saptayabilmek için…
Türkiye ne Kemal Derviş’in dediği gibi G2’yi dengeleyebilmek için AB’ye dâhil olmalı, ne de Brzezinski’nin işaret ettiği gibi ABD’nin Çin’i dengeleyebilmesi için “daha geniş batı” içinde yer almalı…
Türkiye, nüfus ve ekonomik büyüklük için Batı Asya’da bölgeselleşmeli, komşularıyla bölgesel birlik oluşturmalı. Türkiye ancak KKTC, Azerbaycan, Irak ve Suriye gibi komşularıyla birlik kurarsa, güçlü bir bölgesel merkez olur.
Türkiye bunu AKP iktidarıyla yaparsa, Atlantik adına yapacağından, büyüyeyim derken küçülür. Türkiye, Araplara karşı (Kuzey Irak ve Kuzey Suriye üzerinden) Kürtlerle birleşeyim derken, hem Araplarla düşman olur, hem de Kürtleri toptan kaybeder.
Türkiye bu yola milli bir hükümetle girerse, hem Kürt meselesini nihai olarak çözer, hem de bölgede Türk-Kürt-Arap barış kuşağı oluşturur. Bu kuşağın Acem-Farsla ittifakı ise hem bölgeyi emperyalizme kapatır hem de Yahudileri barışa mecbur eder!
Mehmet Ali Güller
Aydınlık Gazetesi
27 Ekim 2012
YEDİGEN DÜNYA
Posted by Mehmet Ali Güller in Aydınlık Gazetesi Yazıları, Politika Yazıları on 13/04/2012
ABD’de önemli dış politika otoritesi kabul edilen Prof. Walter Russel Mead, ülkesinin değişen dünyadaki yerini Wall Street gazetesine değerlendirdi. Türk basınında özeti yer alan bu değerlendirmeyi okumuşusunuzdur.
Prof. Mead öncelikle dünyanın güç dengesinin değiştiğini savunuyor: “Çin, Hindistan, Türkiye ve Brezilya giderek daha sık ve değişik konularda seslerini duyuruyorlar. AB krizle sarsılıyor, Japonya artık Asya’nın en büyük ekonomisi değil. ABD düşüşe geçmedi ama dengeyi tekrar sağlama sürecinin tam ortasında.”
TEK KUTUPLU DEĞİL YEDİ KUTUPLU DÜNYA
Kuşkusuz “ABD düşüşe geçmedi ama” diye süren cümle gerçekte Prof. Mead’in niyetine işaret ediyor. Çünkü Prof. Mead aslında tek kutuplu bir dünyanın olmadığını, yedigen bir dünya kurulduğunu kabul ediyor. Ve değerlendirmesinin devamında “ABD hâlâ lider bir aktör ama yedi kutuplu bir dünyada” diyor.
Prof. Mead’e göre dünyanın yedi köşesini tutan bu ülkeler şunlar: ABD, AB, Japonya, Hindistan, Türkiye, Rusya ve Çin.
Ancak Prof. Mead değerlendirmesinin bütününde yedi ülkenin de “ortak bir yaklaşım” geliştireceğini savunuyor: Avrupa’nın ve Japonya’nın yanı sıra Çin, Hindistan, Brezilya ve Türkiye, Washington’un hızlı arama tuşlarında yer buldurlar. Rusya’nın katılmak istediği kesin değil, pazarlıklar sürüyor.”
TÜRKİYE’NİN ORTADOĞU ROLÜ
ABD ile Çin’in karşı karşıya gelmeye başladığı, Pentagon’un Pasifik’i yeni stratejisinde merkeze koyduğu günümüz dünyasında Prof. Mead’in “yediler” dediği ülkeleri Washington’un çıkarlarının peşindeki ülkeler diye tarif etmesi elbette gerçeği yansıtmıyor.
Nitekim genel değerlendirmenin satır aralarında yer alan şu ifade niyeti ortaya koyuyor: “Avrupa’dan giderek uzaklaşan Türkiye, Ortadoğu’da AB’den daha etkili bir güç olma yolunda ilerliyor.”
ABD’NİN LİDERLİK YOLU
Prof. Mead, “ABD’nin Türkiye, Hindistan ve Brezilya gibi yeni güçlerle işbirliğine giderek uluslararası gücünü yeniden tanımlayabileceğine” işaret ediyor.
İşte meselenin esası da budur. Zaten Türk basınının da bu habere yer vermesi, Prof. Mead’in Türkiye’yi övmesi nedeniyledir.
Prof. Mead’in değerlendirmesini bu temelde yeniden yorumlarsak, aslında ortaya şu çıkıyor: ABD düşüşe geçti. ABD Çin karşısında liderliğini sürdürmek için mutlaka Türkiye, Brezilya ve Hindistan gibi ülkelerle ittifak kurmalıdır.
ÇİN’İ ÇEVRELEYEREK DENGELEME
Kaldı ki, ABD’nin saygın stratejistleri de benzer şeyler söylüyorlar. Örneğin Zbigniew Brzezinski, “Çin’in önemli komşuları olan Hindistan, Japonya ve Rusya, ABD’nin küresel totem direğindeki sıfatını Çin’in almasına hazır değil” demekte ve bu üç ülkenin “Çin’i dengelemek amacıyla, zayıflayan ABD’nin desteğini bile arayabileceğini” savunmaktadır.
Brzezinski “stratejik vizyon” isimli son kitabında ABD’nin daha büyük Batı inşa ederek Çin’i dengeleyebileceğini ortaya koymuş; “daha büyük Batı”nın da ancak ABD’nin Rusya ve Türkiye’yle yakın bir şekilde çalışmasından geçtiğini” belirtmiştir.
Henry Kissinger da ABD ile Çin’in “yüzyılın düellosuna” gireceğini işaret ettiği “Çin üzerine” isimli son kitabında “bu düelloyla iki tarafın da kaybedeceğini” savunmuştur. Kissinger’ın önerisi ise “Pasifik Birliği”nin kurulmasıdır!
ALTI KUTUPLU DÜNYA
Biz ise farklı olarak, 1 Ocak 2012 tarihli yazımızda altı kutuplu bir dünyanın gelişmekte olduğunu belirtmiştik ve kutupları şöyle sıralamıştık: “1. ABD, 2. Brezilya merkezli Latin Amerika, 3. Almanya merkezli AB, 4. İran merkezli Ortadoğu, 5. Rusya, 6. Çin.”
Türkiye’nin önemli bir dünya aktörü olmasının yolu ise Irak ve Suriye ile “Batı Asya Birliği” kurmasından geçiyor!
Oysa Türkiye AKP’nin yönetiminde maalesef ABD’nin Ortadoğu’daki bir taşeronu haline gelmiş ve ittifak kurması gereken ülkelere savaş tehditleri savurmaktadır!
Mehmet Ali Güller
Aydınlık Gazetesi
13 Nisan 2012
Mehmet Ali Güller 