ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin Güney Kore, Çin ve Japonya’yı kapsayan Asya-Pasifik ziyareti, Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’nin füze tehdidi nedeniyle oldukça önem kazandı. Ancak Çin basını, Kerry’nin ziyaretinin ana gündeminin Kore DHC yerine “Çin’le iyi ilişkiler kurmak” olduğuna dikkat çekiyor.

Bu analiz, Kore DHC’nin dünyayı ayağa kaldıran füze tehdidi konusunda, esas adrese işaret etmesi bakımından değerli.

KERRY’NİN ENDİŞESİ

Çinli uzmanlar ayrıca şu soruyu tartışıyor: “ABD’nin yeni stratejisi Asya-Pasifik merkezli. Nitekim eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, ilk ziyaretini bu bölgeye yapmıştı. Ancak Kerry bölgeye gelmeden önce tam üç kez Ortadoğu’ya gitti. Acaba ABD yeniden Ortadoğu’ya mı dönecek?”

Bu soruya verilen ağırlıklı yanıt, “hayır” şeklinde. Uzmanlara göre, bu tabloyu yaratan etkenlerden biri, Kerry’nin hızla artan tansiyonu “yatıştırma” taraftarı olmasıdır.

Örneğin Kerry’nin Senato oturum toplantısında dile getirdiği şu görüşü anımsatıyorlar: “ABD’nin Asya-Pasifik bölgesindeki askeri varlığının yoğunlaştırılması gerekmiyor. ABD’nin Asya-Pasifik bölgesindeki askeri üs sayısı, Çin dâhil diğer ülkelerden daha fazla. Çin, bu durumu görünce, ‘ABD ne yapacak, bizi kuşatacak mı?’ diye soracak. Herhangi bir eylem karşı tarafın tepkisini uyandırabilir. Bu nedenle iyice düşündükten sonra harekete geçmemiz gerekiyor. Yeni tehditler yaratmak yerine, daha iyi işbirliği temeli arayışında bulunmamız gerekiyor.”

KUŞATMA HİLALİNE İKİ UCUNDAN YANIT

Kerry’nin “süreci yatıştırma” çizgisine girmesi ise Çin’in, ABD’nin Asya-Pasifik stratejisine pratikte sert yanıtlar vermesi nedeniyledir.

Bu hamlelerden özellikle ikisi oldukça önemliydi. Biri Kore DHC’nin ABD’yi “vurmakla” tehdit etmesi, diğeri de Çin’in kendi adalarıyla Endonezya arasında bir tatbikat yapmasıydı.

Bu ikisinin ne anlama geldiği, ABD’nin Çin’i kuşatmak üzere çizdiği haritaya ve dayandığı kuvvetlere bakınca anlam kazanıyor: Washington, Endonezya, Filipinler, Güney Kore ve Japonya’ya dayanarak Çin’i güneyinden başlayarak doğusuna kadar kuşatmaya çalışıyor.

Bu dört ülkenin konumu, bir dairenin güney-doğu kanadıdır; hilaldir. Çin hilalin altında tatbikat yaptı, Kore DHC de hilalin üstünden ABD’yi tehdit etti!

Yani Çin, ABD’nin kuşatma hilaline, hilalin iki ucundan sert yanıt verdi. Kore DHC meselesinin esası budur.

ABD DAHA İLERİ GİDEMEDİ

Nitekim ABD de, tehdidin Kore DHC’den değil, Çin’den geldiğini görerek geri adım attı.

Wall Street Journal da yayımlanan Adam Entous ve Julian Barnes imzalı, “ABD, Kuzey Kore’deki güç gösterisinde geri adım attı” başlıklı analiz haber durumu bütün çıplaklığıyla özetliyor: “ABD, Kuzey Kore’nin cesaretini kırmayı amaçlasa da, yetkililer daha derin bir krize neden olmaktan çekinen Beyaz Saray’ın agresif duruşunda geri adım attığını ifade etti.”

Nitekim bu durum bölgeyi ziyaret eden ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin mesajlarına da yansıdı. Örneğin Kerry önceki gün Güney Kore’de, Kore DHC’ye altılı ya da ikili görüşme çağrısı yaptı. Ardından Güney Kore’den kuzeye diyalog çağrısı gitti.

Sonuç olarak ABD, tıpkı Ortadoğu gibi Asya-Pasifik’te de kendisini zafere götürecek hamleleri atamıyor! Washington’un kaynakları ise mevzi aramaya, küçük muharebeler kazanmaya, savaşı zamana yaymaya yetmiyor.

Zira saatler dünyanın güney doğusuna ayarlandı: Güneş ABD’de batıyor, Doğu’da yükseliyor!

Mehmet Ali Güller
Aydınlık Gazetesi
14 Nisan 2013